تبیان، دستیار زندگی
چه عواملی در اندازه گیری گرمای واکنش موثرند؟ برای محاسبه آنتالپی واکنش ها چه فاکتورهایی را باید مشخص کرد؟ در این درس به پاسخ این سوالات دست خواهیم یافت.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حالت استاندارد ترمودینامیکی

 چکیده: چه عواملی در اندازه گیری گرمای واکنش موثرند؟ برای محاسبه آنتالپی واکنش ها چه فاکتورهایی را باید مشخص کرد؟ در این درس به پاسخ این سوالات دست خواهیم یافت.

شرح درس:
همان طور که در درس قبل گفته شد، مقدار تغییر آنتالپی (∆H) برای یک واکنش، مقدار گرمایی است که در تبدیل واکنش دهنده ها به فراورده ها مبادله می شود. از طرفی گرمای واکنش (∆H) یک خاصیت مقداری است. برای مثال اگر ضرایب استوکیومتری مواد شرکت کننده در یک واکنش را در 2 ضرب کنیم مقدار ∆H آن نیز 2 برابر می شود. در نتیجه مقدار گرمای آزاد شده در یک واکنش به مقدار واکنش دهنده ها بستگی دارد. همچنین در اندازه گیری گرمای یک واکنش، باید دمای واکنش دهنده ها با دمای فراورده ها برابر باشد. حال به دو واکنش زیر توجه کنید:

حالت استاندارد ترمودینامیکی

به نظر شما گرمای آزاد شده در کدام واکنش کمتر است؟
جواب این سوال به حالت فیزیکی H2O مربوط می شود. همان طور که می دانید سطح انرژی H2O مایع پایین تر از H2O گازی شکل است، بنابراین گرمای آزاد شده در واکنش یک کمتر است.

حالت استاندارد ترمودینامیکی

نکته: به طور کلی هرچه واکنش دهنده ها گازی تر و فراورده ها مایع تر باشند، گرمای آزاد شده بیشتر خواهد بود.
روی هم رفته می توان گفت در هنگام محاسبه آنتالپی موارد زیر باید مشخص باشد:
   • دما
   • فشار
   • حالت فیزیکی واکنش دهنده ها و فراورده ها

برای به وجود آمدن شرایط یکسان در اندازه گیری گرمای همه واکنش ها، شرایط ویژه ای به نام « حالت استاندارد ترمودینامیکی» تعریف کرده اند.

پایدارترین شکل ماده خالص در فشار یک اتمسفر و دمایی مشخص ( معمولا دمای اتاق، 25℃) را حالت استاندارد ترمودینامیکی می نامند.

توجه: برای یک ماده در حالت محلول، حالت استاندارد ترمودینامیکی، غلظت یک مول بر لیتر (یک مولار) در نظر گرفته می شود.


برای اینکه مشخص باشد اندازه گیری ها در شرایط استاندارد انجام شده اند، علامت « o » را بالای نماد خاصیت اندازه گیری شده قرار می دهند. برای مثال ∆Ho نشان دهنده آنتالپی استاندارد است، یعنی تمام مواد شرکت کننده در واکنش در حالت استاندارد خود در نظر گرفته شده اند.


نکته: بسیاری از عناصر دارای چندین دگر شکل (آلوتروپ) هستند اما همواره پایدارترین دگرشکل به عنوان حالت استاندارد آن عنصر در نظر گرفته می شود. برای نمونه، از میان دو دگرشکل مهم عنصر کربن، یعنی الماس و گرافیت، گرافیت به عنوان حالت استاندارد انتخاب شده است زیرا گرافیت از الماس پایدارتر است. هم چنین اکسیژن دارای دو دگرشکل O2 و O3 است که O2 حالت استاندارد محسوب می شود زیرا از O3 پایدارتر است.

حالت استاندارد ترمودینامیکی


مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه و تنظیم: مهسا شاه حسینی