صدرالمتالهین (شخصیت علمی و آثار)
اهداف:
آشنایی دانش آموزان با شخصیت علمی و آثار صدرالمتالهین
چکیده:
مکتب ملاصدرا علاوه بر نو آوری هایی در فلسفه و در تفسیر و حدیث، مکتبی است واحد و منسجم ـ نه ترکیبی از چند مکتب ـ و زنده و پویاست که در هر دوره ای میتواند خود را با مسائل فلسفی آن زمان تطبیق بدهد و جامع است یعنی در تمام حوزههای فلسفی زمان خود به طور فراگیر وارد شده و مبانی و مطالبی دارد.
در زمان او فلسفه یا حکمت به دو بخش اصلی تقسیم میشد: فلسفه نظری و فلسفه عملی، فلسفه عملی در یک تقسیم کلی شامل اخلاق و خانواده و سیاست و حکومت بود. ملاصدرا گرچه در بیشتر آثارش بر روی حکمت نظری تکیه کرده ولی در حوزه حکمت عملی هم عقاید و مبانی مهمی ابراز داشته است.
شخصیت علمی صدرالمتالهین
ملاصدرا دارای ویژگی هایی شخصیتی و روحی است که او را در میان فلاسفه دیگر برجسته و ممتاز میسازد. وی علاوه بر آنکه تمام عمر خود را به زهد و ریاضت و خود سازی روحی پرداخته و به قداست و مراحل عالی روحی رسیده بود از نظر اجتماعی، دارای شجاعت و در اظهار نظر و سنت شکنی علمی و عملی و وارستگی و بی اعتنایی به دنیا و به خصوص دوری از قدرت طلبی در اطراف شاهان و امرای دولت و وابستگی به آنان بود و همه جا در کتاب هایش از علمای درباره ی بدگوئی کرده است.
ملاصدرا یک تجدید طلب و یک اصلاحگر اجتماعی بود و با مفاسد اجتماعی زمان خود به شدت برخورد میکرد. وی کتابی در ردّ و اندرز صوفی نمایان فریب کار زمان خود نوشته که در زمان او منشاء آثار سوء اجتماعی بودند با آنکه خود وی در واقع یک صوفی وارسته و پاک بنظر میرسد. وی کتاب دیگری در رد متکلمان و فقهای زمان خود نوشته است که برای رسیدن به مقاصد و اهداف دنیوی و شاه و ارکان دولت از راه اظهار فضل و علم، با کسانی که نوآوری داشتند ریاکارانه مخالفت میکردند و غیر مستقیم دانش و دانشمندان حقیقی را منزوی میساختند.
روی هم رفته ملاصدرا از جمله کسانی است که با وضع موجود زمان خود و نابسامانی هایی که در آن میدید به شدت مخالف بود و راه اصلاح را به آن ها نشان میداد.
در اهمیت شخصیت و مکتب ملاصدرا همین بس که تاریخ نه فقط پیش از وی شخص یا مکتبی در این سطح را نشان نداده بلکه حتی با وجود چهار قرن پس از وی نیز چشم تاریخ به شخصیت و مکتبی همانند ملاصدرا و مکتبش نیفتاده و هنوز او و مکتب او در اوج هستند و خورشید وار در آسمان دانش و فلسفه میدرخشند.
( مقاله حکمت متعالیه ملاصدرا ،سید محمد خامنه ای).
برخی ار آثار:
- الحکمه العرشیه
- الحکمه المتعالیه فی الاسفار العظیمه الاربعه
- المعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه
- المبدا و المعاد
- المشاعر
- الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه
- الوریده القلبیه فی معارفه الربوبیه
- مفاتیح الغیب
و ...
وفات:
ایشان در سال 1050 ه .ق در شهر بصره در حالی که عازم مکه بود در جوار حق قرار گرفت، و در همانجا به خاک سپرده شد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: رضا هاشمی
تنظیم: مریم فروزان کیا