متکلمین(2)

اهداف:

• آشنایی دانش آموزان با شخصیت های برجسته متکلمین

چکیده:

مکتب کلامی اشاعره، یکی از مذاهب کلامی اهل سنت است که در کتب تاریخ و فرق و مذاهب از آن با اسامی دیگری چون اشعریه، اهل تحقیق، مذهب اوسط و صفاتیه یاد می ‌شود. که بنیان گذار این مکتب ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری می باشد.

اشاعره آموزه های معتزلی و اهل حدیث (دو مکتب کلامی دیگر از اهل سنت) را نفی می کردند به حجت نسبی عقل قائل بودند.

شخصیت های برجسته اشاعره

1- ابوبکر باقلانی( 403هـ)

2- قاضی عبدالجبار(415هـ)

که لازم به ذکر است این دو شخصیت فوق از همه مشهورترند.

3- ابن فورک( 400هـ)،

4- خطیب بغدادی(463هـ)

5- امام ‌الحرمین جوینی(478هـ)

6- امام‌ محمد غزالی(505هـ) در گسترش مذهب اشعری نقش تاثیرگذاری داشتند.

ابوحامد محمد ابن محمدغزالی

محمد غزالی فرزند محمد (450-505 ه ‍ ق) فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی، ملقب به حجت‌الاسلام زین الدین الطوسی، است. او در غرب بیشتر با نام های Al-Ghazali و Algazel شناخته می‌شود.

وی در روستای طابران توس در خانواده ای فقیر متولد شد، پدر غزالی مردی عامی و صوفی مسلک بود و در سال 470 هجری قمری به نیشابور رفت و در آنجا با امام‌الحرمین جوینی آشنا شد و تا زمان وفاتش ملازم او بود. او فقط بر فقه مسلط نبود بلکه در زمینه علم اختلاف مذاهب، جدل، منطق و فلسفه هم دانش اندوخت بود.

غزالی در فقه شافعی و اصول دین اشعری است وی از جمله افرادی بود که تاثیر زیادی بر نفی فلسفه و تعقل داشت کتاب مشهور تهافت‌الفلاسفه یا تهافةالفلاسفه (تناقض‌گویی فیلسوفان) وی درواقع نقد و رد آرای ارسطویی مشربان می باشد که او این کتاب را به شیوه‌ای فلسفی نگاشته است. او به اندازه ایی بر فلسفه تاثیر گذاشت که فلسفه مشاء را رو به افول نهاد.

تألیفات غزالی:

1-   مقاصد الفلاسفه (487 ق.)، در بیان اندیشه های فلاسفه و فلسفه

2-   تهافت الفلاسفه (488 ق.)، در کلام و نقد اقوال فلاسفه

3-   محک النظر، معیار العلم، میزان العمل (488 ق.)، همگی در منطق

فخر رازی

امام‌ ابوعبداللّه‌ محمدبن‌ عمربن‌ حسین ‌بن‌ حسین‌ تیمی‌ بكری‌ طبرستانی‌ رازی‌، ملقب‌ به ‌(فخرالدین‌) و معروف‌ به‌ ابن‌خطیب‌ و خطیب‌ ری‌ یكی‌ از حكیمان‌ نامبردار و از جمله‌ متكلمان‌ و ناطقان‌ زبردست‌ ایران‌ است‌. وی در اصول و کلام مذهب اشعری و در فروع و فقه مذهب شافعی داشت. ایشان درسال‌ 544 در ری‌ متولدشد و در سال‌ 606 هجری‌در هرات‌ وفات کرد.

امام فخر رازی بر علوم عقلی و نقلی، تاریخ، کلام، فقه، اصول و علوم ادبی عصر خود تسلط کامل داشت. در جدل و مناظره سخت نیرومند بود و کسی را یارای مباحثه با او نبود. ایشان بنابر مهارت علمی خود، تالیفات بسیاری دارند که باید اذعان داشت كتاب های ‌ایشان در سادگی‌ نظیر ندارد البته ما در این مبحث به مهم‌ترین‌ آن ها در ذیل اشاره می کنیم:

1-   البیان والبرهان فی رد اهل الذیغ والطغیان.

2-   نهایت العقول.

3-   المطالب العالیه.

4-   المحصول.

5-   المعالم.

شاگردان امام فخر رازی

مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: رضا هاشمی

تنظیم: مریم فروزان کیا