حشو2
اهداف یادگیری:
- آشنایی با انواع حشو
- به کاربردن انواع حشو در مثال
شرح درس:
در این طرح به بررسی انواع حشو پرداخته و آن ها را روی مثال پیاده می کنیم.
در طرح حشو 1، با حشو و انواع آن آشنا شدیم اکنون می خواهیم به ادامه ی مباحث درباره ی انواع حشو بپردازیم.
پسوند زاید
بسیاری از پسوندها مقوله ی دستوری کلمات را تغییر می دهند بنابراین در صورتی که نیاز به مقوله دستوری کلمه نباشد، افزودن پسوند جایز نیست. مثلا در دو کلمه « قدیم و صمیم » افزودن «ی » صفت ساز به صفت و در کلمه « سلامت » افزودن « ی» مصدری به مصدر و در کلمه « همکلاس » افزودن « ی» مصدری به مصدر و در کلمه « نو » افزودن « ین » زاید است و غلط محسوب می شود:
قدیم --> قدیمی / صمیم --> صمیمی/ سلامت --> سلامتی/ همکلاس --> همکلاسی/ دائم --> دائمی
/ نو --> نوین
صفت زاید
با توجه به این که در ذات بعضی اسامی صفاتی نهفته است که معمولا بدان صفات شناخته شده اند، ذکر آن صفات در جمله زاید به نظر می رسد و باید از ذکر آن اجتناب کرد:
آتش سوزان همه جا را در بر گرفت ( سوزان : زاید )
قیمت قند سفید در بازار افزایش یافت ( سفید : زاید )
سم مهلک موجود در زهر مار کشنده است ( مهلک : زاید )
حرف اضافه، حرف ربط و « را » ی مفعولی زاید
مثال:
باتری مناسب برای این نوع ساعت بسیار گران است ( برای : زاید )
اصول مهم در نویسندگی عبارت است از ... ( در : زاید )
دیروز از بازار کتابی را خریدم ( را : زاید )
او به همراه پدرش به مدرسه می رود ( به : زاید )
تکرار غیر ضروری کلمه یا مترادف آن در ساخت جمله
مثال:
شیوه ی حکومت باید روشی عقلانی باشد.
شیوه ی حکومت باید عقلانی باشد.
آنان که حکومت اسلامی را حکومت مستبدانه می دانند، از شیوه حکومتی اسلام ناآگاهند.
آنان که حکومت اسلامی را مستبدانه می دانند، از شیوه حکومتی اسلام ناآگاهند.
تداخل معنایی ( کلمات غیرهمگون )
یکی از عوامل انحراف از زبان معیار فارسی، تداخل معنایی است. با توجه به این که پاره ای از صداها در زبان فارسی پند نشانه ی دیداری ( خطی ) دارند، به دلیل تسلط نداشتن بر املای صحیح کلمات عربی متداول در فارسی، گاهی در شکل نوشتاری کلمات، کلمه ای هم آوای کلمه مقصود، جانشین آن می شود که از نظر معنی با آن متفاوت است. در نتیجه در مفهوم ان اشتباه صورت می پذیرد. این گونه کلمات را می توان در چند دسته تقسیم کرد:
1- کلمات هم نام، هم نویسه
این نوع تداخل ناشی از هم نامی یا هم شکلی دو یا سه کلمه است؛ یعنی دو یا سه کلمه مثل هم نوشته و تلفظ می شوند به نحوی که گویی از نظر صوری یک واژه اند ولی دو یا چند معنای متفاوت و بی ارتباط باهم دارند. در اصطلاح ادبی به این گونه کلمات « جناس تام » می گویند:
سور ( میهمانی )/ سور ( جشن ) / سور ( حصار )/ سور ( نام درختی )/ سور ( چهارپایی که خط سیاهی از کاکل تا دمش کشیده شده باشد ) و ...
شقایق ( نام گیاهی)/ شقایق ( جمع شقیقه )
2- کلمات هم آوا
این گونه کلمات را هم آوا گویند و تداخل معنایی آن ها ناشی از هم آوایی است یعنی دو یا چند واژه که از نظر تلفظ یکسانند، ولی از نظر شکل املایی و محتوای معنایی متفاوت هستند.
آج ( برجستگی لاستیک اتومبیل )/ عاج ( استخوان دندان فیل )
آذر ( آتش، نام ماه نهم)/ آزر ( نام عموی پیامبر )
اتلال ( جمع تل، پشته ها)/ اطلال ( جمع طلل، ویرانه ها)
اثاث ( لوازم خانه)/ اساس ( پایه، بنیان )
الغا ( باطل کردن )/ القا ( افکندن )
الم ( درد و رنج )/ علم ( پرچم )
آجل ( آینده )/ عاجل ( سریع و فوری )
مثال:
مردم ایران تنفر و انضجار خود را از رژیم صهیونیستی ابراز داشتند ( انزجار)
با بزرگواری و غمز عین او را عفو کرد ( غمض )
برای ایشان شفای آجل آرزومندم ( عاجل)
برای تشخیص طعم غذا کمی آن را مضمضه کردم ( مزمزه )
طوفان شن مانع تردد خودروها شد ( توفان )
3- افزونی یک یا چند حرف و حرکت در یکی از کلمات
ایفا ( وفا کردن ) / ایفاد ( فرستادن )
بورس ( کمک هزینه تحصیلی )/ بورسیه ( کسی که بورس می گیرد )
تمامت ( همه )/ تمامیت ( کامل بودن )
در ( باب)/ درب ( دروازه شهر یا قلعه )
دکتری ( مقطع تحصیلی )/ دکترا ( دانش آموخته دکتری )
دیپلم ( مدرک )/ دیپلمه ( دارنده دیپلم )
تست:
گزینه ی صحیح را انتخاب کنید:
الف) « شیوه ی حکومت باید روشی عقلانی باشد» از نوع تداخل معنایی است.
ب) « آتش سوزان همه جا را در بر گرفت » از نوع صفت زاید است.
ج) « ایفا ( وفا کردن ) / ایفاد ( فرستادن ) » از نوع کلمات هم نام است.
د) « ی » در « قدیمی » از نوع صفت زاید است.
