تبیان، دستیار زندگی
در طرح مرگ سلولی (آپپتوز) در مورد اهمیت مرگ سلولی و نوع مرگ برنامه ریزی شده آپپتوز صحبت به میان آمد. اما نوع دیگر مرگ ،مرگی به نام نکروز است. هومستازی بدن موجودات و به طور دقیق تر سلول ها نیازمند تعادل بین تکثیر و مرگ سلولی است....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نکروز

اهداف:

  • آشنایی با مرگ سلولی نکروز

    • آشنایی با مشخصات سلول های مرده نکروتیک
    • آشنایی با تکنیک های مورد مطالعه در بررسی مرگ سلولی

نکروز

شرح درس:

نکروز

در طرح درس " مرگ سلولی (آپپتوز) " در مورد اهمیت مرگ سلولی و نوع مرگ برنامه ریزی شده آپپتوز صحبت به میان آمد. اما نوع دیگر مرگ، مرگی به نام نکروز است. هومستازی بدن موجودات و به طور دقیق تر سلول ها نیازمند تعادل بین تکثیر و مرگ سلولی است. این که چه میزان تکثیر در سلول اتفاق بیافتد و یا چه میزان سلول دچار مرگ شود باید کنترل شود.


نکروز

این نوع مرگ بر اثر یک عامل خارجی مانند شیمیایی، فیزیکی، گرمایی و... ایجاد می شود. همان طور که ملاحظه می کنید در آپپتوز، مرگ به صورت برنامه ریزی شده بود اما در این نوع مرگ براثر یک عامل خارجی صورت می گیرد. گفته می شود که این نوع مرگ نیز دارای مسیر سیگنالی می باشد و از تغییراتی که در داخل سلول اتفاق می افتد منجر به مرگ خواهد شد.

این نوع مرگ نیز همانند آپپتوز دارای مشخصاتی از سلول می باشد که در زیر آمده است:


- ورم سریع سیتوپلاسم (انکوزیس)

  • ورم سریع سیتوپلاسم (انکوزیس)ورم سریع سیتوپلاسم (انکوزیس)
  • - ایجاد بر اثر عامل خارجی فیزیکوشیمیایی
    - مرگ تصادفی و غیر قابل کنترل
    - نداشتن شاخص خاص برای مطالعه
    - مورفولوژیکی پیچیده تر از آپپتوز

    در بسیاری از مطالعات به خصوص در بررسی اثر داروها در از بین بردن سلول های تهاجمی، یا تست کردن میزان مرگ و میر در سلول ها تشخیص بین مرگ سلولی آپپتوز و نکروز مهم می باشد. همچنین استفاده از مورفولوژیک به تنهایی نیز برای تفکیک این دو نوع مرگ از هم کافی نیست. در زیر به برخی از تکنیک های مورد استفاده در تشخیص این دو نوع مرگ و در سطح های مختلف اشاره می شود.

    سطح مورفولوژیکی:

    در این سطح می توان با کمک میکروسکوپ هایی که در لحظه نمایش می دهند رفتار سلول را زیر نظر داشت. همچنین می توان با میکروسکوپ الکترونی آن ها را مورد ارزیابی قرار داد. جالب است بدانید gold standard تفکیک این دو نوع مرگ از هم استفاده از میکروسکوپ الکترونی است.

    شاخص های سطحی سلولی:

    با کمک تکنیک فلوسایتومتری و با به کار گیری آنتی بادی بر علیه فسفاتیدل سرین می توان مرگ سلولی آپپتوز را از نکروز تشخیص داد. زیرا در آپپتوز جابه جایی این مولکول از داخل به خارج اتفاق می افتد اما در نکروز این گونه نیست. البته آنتی بادی مورد استفاده به نام annexin V است که به طور اختصاصی فسفاتیدیل سرین را می شناسد.


  • بررسی شاخص های درون سلولیبررسی شاخص های درون سلولی
  • جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک نمایید.

    بررسی شاخص های درون سلولی:

    همان طور که در طرح درس" مرگ سلولی (آپپتوز)" ذکر شد، فعالیت مرگ سلولی در اثر فعال شدن کاسپازها صورت می گیرد. بنابراین اگر از آنتی بادی هایی بر علیه کاسپازها استفاده شود می توان با کمک تکنیک وسترن بلات و یا سایر تکنیک های مرتبط با واکنش آنتی بادی ٓآنتی ژن، آن ها را مطالعه نمود.


    علاوه بر تکنیک های ذکر شده و یا شاخص های آورده شده برای مطالعه بهتر این نوع از رفتارهای سلولی موارد دیگری نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج است اما جهت مطالعه بیشتر، مقالات پیوست در طرح درس "مرگ سلولی(آپپتوز)" پیشنهاد می گردد.


    مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی
    تنظیم: مریم فروزان کیا