راه رفتن روی تخته
اهداف
دانش آموزان پس از انجام این درس قادر خواهند بود:
یک رویداد خطی را در دنیای واقعی، تشخیص دهند.
نموداری رسم کنند و رابطه هایی برای انواع مختلف توابع خطی، بنویسند.
شیب، معادله و محل تقاطع با محور x ها را برای یک تابع خطی مشخص کنند.
وسایل لازم
یک ترازوی خانگی
یک تخته ی چوبی به طول تقریباً 2 متر
برگه ی فعالیت راه رفتن روی تخته
پاسخ برگه ی فعالیت راه رفتن روی تخته
ماشین حساب یا برنامه ی کامپیوتری رسم نمودار (این مورد، دلخواه است.)
طرح درس
ابتدا روی یک تخته ی محکم، خطوطی به فاصله ی 25 سانتی متر رسم کنید. در طول فعالیت، دانش آموزان روی این خطوط خواهند ایستاد.
یک طرف تخته را روی یک ترازوی خانگی و طرف دیگر آن را روی یک کتاب قرار دهید. مطمئن شوید که ایستادن روی تخته ایمن است و خطری برای دانش آموزان ندارد.
سپس نحوه ی آزمایش را برای دانش آموزان توضیح دهید. برگه های فعالیت را بین دانش آموزان توزیع کنید. خودتان به عنوان نفر اول روی تخته بروید. در میانه ی تخته بایستید و وزن نشان داده شده را با صدای بلند بخوانید. (این وزن، از وزن شما بیشتر است زیرا شامل وزن تخته هم می شود.) این عدد را می توانید روی تخته سیاه کلاس، یادداشت کنید.
از دانش آموزان بپرسید: «آیا فکر می کنید این وزن من است؟» دانش آموزان باید تشخیص دهند که این وزن شامل وزن تخته هم می باشد. وقتی دانش آموزان بفهمند که وزن نمایش داده شده با وزن آن ها متفاوت است، علاقه ی بیشتری برای شرکت در فعالیت نشان خواهند داد. از نزدیک ترین خط به ترازو شروع کنید. از جدول موجود در ورقه ی فعالیت، برای ثبت وزن خود در نقاط مختلف استفاده کنید. این کار را به ترتیب، روی خط های دیگر نیز انجام دهید. اگر خواندن وزن برایتان دشوار است، از یکی از دانش آموزان کمک بگیرید. روی هر خط، وزن نشان داده شده را با صدای بلند بخوانید و به دانش آموزان یادآوری کنید که وزن ها را در جدول یادداشت کنند.
پس از آن که تمام تخته را طی کردید، سؤال های زیر را از دانش آموزان بپرسید:
- نقطه ها را روی یک نمودار رسم کنید. متوجه چه چیزی می شوید؟ (نقطه ها روی یک خط مستقیم قرار دارند، یعنی بین وزن و فاصله، رابطه ای خطی برقرار است.)
- عرض از مبد? نمودار نشان دهنده ی چیست؟
- (این عدد تقریباً برابر با مجموع وزن معلم و تخته است.)
- شیب نمودار به طور تقریبی چقدر است؟ مثبت است یا منفی؟
- (شیب منفی است و قدر مطلق آن با مجموع وزن معلم و تخته تقسیم بر طول تخته برابر است.)
سپس به دانش آموزان اجازه دهید تا خودشان روی تخته بروند. می توانید از دانش آموزی که وزنش تقریباً نصف وزن شما است بخواهید که روی تخته برود. وقتی که خط مربوط به این دانش آموز رسم شود، شیب آن تقریباً نصف شیب خط مربوط به شما خواهد بود. سپس به طور تصادفی دانش آموزان دیگری را انتخاب کنید. (چون وزن افراد از ظاهر آنان نیز مشخص می شود، می توانید دانش آموزان را هوشمندانه انتخاب کنید. برای جلوگیری از ناراحت شدن افراد می توانید از آن ها بخواهید خودشان داوطلب شوند.)
به دانش آموزان فرصت دهید تا در مورد سؤال های مطرح شده در برگه ی فعالیت با یکدیگر بحث کنند. برای مشغول کردن افرادی که زودتر ورقه ی فعالیت خود را پر می کنند، از فعالیت های اضافی که در زیر نوشته شده، استفاده کنید.
پرسش هایی برای دانش آموزان
چرا شیب نمودار منفی است؟
(وقتی که شخص از ترازو دور می شود، وزن نشان داده شده توسط ترازو کاهش می یابد.)
چرا وزن نشان داده شده برابر با وزن شما نیست؟
(وزن های نشان داده شده از وزن واقعی بیشتر هستند چون شامل وزن تخته هم می باشند.)
در مورد شیب نمودار دانش آموزی که وزنش تقریباً نصف وزن معلم است، چه مشاهده ای کردید؟
(شیب نمودار وی تقریباً نصف شیب نمودار معلم بود.)
توسعه
برای آزمایش، از تخته ی طولانی تری استفاده کنید. چه چیزی مشاهده می کنید؟
وقتی دو دانش آموز با هم روی تخته راه بروند، چه اتفاقی می افتد؟
یک تخته، ترازو و دو کتاب را به نحوی قرار دهید که دو کتاب زیر دو انتهای تخته باشند و ترازو در زیر وسط تخته باشد. وقتی دو دانش آموز هر کدام در یک طرف تخته (نسبت به ترازو) راه بروند، چه اتفاقی می افتد؟
برای معادله ی خطی y=mx+b، مقدار تقاطع با محور x ها را بر حسب m و b، محاسبه کنید.
بررسی اجرای طرح درس در کلاس
میزان اشتیاق و مشارکت دانش آموزان کم بود یا زیاد؟ دلیلش را توضیح دهید.
چه واکنش هایی از سوی دانش آموزان، باعث شد تا شما بفهمید آن ها در فهم مطلب مشکلی دارند یا نه؟ چگونه از این اطلاعات برای تنظیم درس استفاده کردید؟
آیا توانستید بین دانش آموزان مستعد رقابت ایجاد کنید؟ اگر توانستید، چگونه؟ اگر نتوانستید، برای ایجاد رقابت بیشتر، چه کارهایی می توانستید انجام دهید؟
آیا این درس برای کلاس شما مناسب بود؟ اگر نبود، برای مناسب کردن سطح آن، چه تغییراتی می توانید ایجاد کنید؟
مترجم: آذین آزادی
