تبیان، دستیار زندگی
در این درس، دانش آموزان این امکان را پیدا می کنند که کسرها را به عنوان جزئی از یک مجموعه آزمایش کنند. همچنین این درس به آنها کمک می کند تا با کار بر روی روابط میان کسرهایی که به عنوان بخشی از یک مجموعه دوازده تایی توصیف می شوند، به تقویت مهارتهای حل مسأله
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شیرینی پزی با یک دو جین تخم مرغ!

تخم مرغها

توضیح اولیه

این طرح درس در سه جلسه تنظیم شده است. "شیرینی پزی با یک دو جین تخم مرغ!" جلسه ی اول این سری، " شیرینی پزی با 18 تا تخم مرغ" جلسه ی دوم و "کسرهای تخم مرغی مساوی" جلسه ی سوم این سری است. البته شما می توانید با توجه به شرایط کلاستان فقط یک یا دو جلسه را انتخاب کنید.

اهداف

  • دانش آموزان این موضوع را درک خواهند کرد که یک کسر را می توان به صورت جزئی از یک مجموعه که شامل اعضای کاملاً یکسانی است ( تخم مرغ ها ) نمایش داد.
  • آنها خواهند توانست کسرها را با داشتن مقدار کل و جزئی از کل مشخص کنند.
  • دانش آموزان خواهند توانست روابط بین کسرها را با مجموعه تعیین کنند. ( مثلاً: یک چهارم، برابر با یک دوم از یک دوم است. )

وسایل لازم

  • یک شانه تخم مرغ محتوی 12 عدد تخم مرغ پلاستیکی ( یا هر شیء مناسب دیگر ) برای هر گروه دو نفره از دانش آموزان .
  • برگه ی فعالیت " ثبت وضعیت 12 تخم مرغ "

طرح درس

کار معرفی " مجموعه " را با توضیح دادن درباره شانه تخم مرغها شروع کنید و از هر گروه دو نفره دانش آموزان بخواهید تا شانه های تخم مرغ خود را بررسی کنند. ( اگر تخم مرغ پلاستیکی در دسترس ندارید، می توانید از هر شیء مناسب دیگری به جای آن استفاده کنید. )

از دانش آموزان بپرسید که در مجموعه خود چند عدد تخم مرغ دارند؟ ( 12 عدد )

فرض کنید 6 تا از آنها را برای پختن کیک استفاده کرده ایم؛ از آنها بخواهید تا 6 تخم مرغ را کنار بگذارند.

آن ها باید وضعیت تخم مرغ های خود را در برگه " ثبت وضعیت تخم مرغ ها " ثبت کنند.

سپس از آن ها بخواهید تا در کلاس بگردند و روش های مختلفی را که سایر دانش آموزان برای برداشتن 6 تخم مرغ به کار برده اند، مشاهده کنند.

از آن ها بپرسید که در همه شانه های تخم مرغ چه چیز مشترکی وجود دارد؟

( در همه آنها 6 عدد تخم مرغ باقی مانده است. ) " عدد 6 چه کسری از کل مجموعه است؟ " ( 12/6 یا سایر کسرهای معادل آن قابل قبول است. )

اگر دانش آموزان هنوز نمی توانند بین کسرهای معادل ارتباط تساوی / = 12/6 برقرار کنند، این فرصت را در درس های بعدی خواهند یافت. )

از آن ها بپرسید " چه کسری از تخم مرغها برداشته شده است؟ "

( 12/6 یا 2/1) از دانش آموزان بخواهید تا در برگه گزارش خود کسر 12/6 را بنویسند.

( ممکن است بعضی از دانش آموزان کسرهای معادل دیگری را به جای 12/6 انتخاب کرده باشند. در این صورت این موضوع موقعیت بسیار خوبی برای توضیح درباره کسرهای معادل به وجود می آورد. )

کار را با برداشتن تعداد مختلفی از تخم مرغ ها ادامه دهید. به عنوان نمونه فرض کنید که این بار به 8 عدد تخم مرغ برای پختن کیک نیاز داریم. از دانش آموزان بخواهید 8 تا از تخم مرغها را کنار بگذارند و وضعیت جدید تخم مرغ های خود را در برگه ثبت کنند.

این بار هم به آن ها فرصت دهید تا در کلاس گردش کنند و روشهای مختلف حذف 8 تخم مرغ را در گروه های دیگر ببینند.

از آن ها بپرسید که چه چیز بین همه شانه های تخم مرغ مشترک است؟

( 4 تخم مرغ در همه آنها باقی مانده است. ) " عدد 4 چه کسری از کل مجموعه است؟ "

( 12/4 پاسخ های 3/1 یا 6/2 نیز قابل قبول است. ) " چه کسری از تخم مرغ ها برداشته شد؟ " ( 12/8 یا 3/2 یا 6/4 ). از آن ها بخواهید تا کسر 12/4 ( یا 3/1 یا 6/2 ) را در برگه خود ثبت کنند.

از گروه ها بخواهید تا به بررسی خود با حذف کردن تعداد مختلفی از تخم مرغ ها ادامه دهند.

باید به آنها فرصت کافی دهید تا راه های متنوع برای چیدمان تخم مرغ های باقی مانده را بررسی کنند. این چیدمان ها باید در برگ گروه ها ثبت شود و کسر مربوط به هر کدام نیز در برگه نوشته شود.

ممکن است دانش آموزان حتی یک صفحه کامل را برای ثبت راه های مختلف چیدن یک کسر از تخم مرغ ها پر کنند.

سپس از دانش آموزان بخواهید تا شکل های مختلف چیدن تخم مرغها در شانه تخم مرغ را، برای کسر داده شده بررسی کنند. به طور مثال کسر 4/1 از یک دوجین را به آنها بدهید و بخواهید تا آن را به شیوه های گوناگون نمایش دهند. ( یک برگه " ثبت وضعیت تخم مرغ ها " به آن ها بدهید تا همه کسرهای معادل این کسر و چیدمان های مختلف آنها را نمایش دهند. ) بعد از آنها بخواهید تا روابط بین کسرها را، با در نظر گرفتن رابطه آن ها با مجموعه، مشخص کنند.

( مثلاً:  از مجموعه 12 تخم مرغ برابر است با 12/6 از مجموعه، یا وقتی که صورت کسرها مساوی است و مخرج آن ها افزایش می یابد، کسر کوچکتر می شود 3/1 کوچکتر است از... . )

همه افراد کلاس را دور هم جمع کنید و فعالیتهای این درس را به بحث بگذارید.

می توانید پرسش هایی برای هدایت و تمرکز بحث کلاس بپرسید و توجه دانش آموزان را به آموزش های مربوط به موضوعات ریاضی در این درس جلب کنید.

پرسش هایی برای دانش آموزان:

1- بین 12/1 از یک دو جین و 4/1 از یک دوجین،  چه رابطه ای می بینید؟ ( دانش آموزاان باید بتواند تا با استفاده از گزارشهای خود بگویند که 4/1 برابر است با سه برابر  12/1 . )

2- چه رابطه ای بین 3/1 از یک دوجین و 6/1 از یک دوجین می بینید؟ ( آن ها باید بتوانند با استفاده از گزارش های خود بگویند که 6/1 برابر است با نصف 3/1 )

3- وقتی دو کسر صورت های مساوی دارند، چه چیزی درباره آن ها می توانید بگویید؟ مثلاً در مورد 4/1 و 6/1 ؟ ( کسری که مخرج کوچکتری دارد، بزرگتر است. )

4- در مورد کسرهایی که مخرج مساوی دارند، چه می گویید؟ مثلاً در مورد 5/2 و 5/3؟ ( کسری که صورتش کوچکتر است، کوچکتر است. )

ارزشیابی

پیش از ارزشیابی، سوالات زیر را برای خود مطرح کنید و به بررسی آن ها بپردازید.
کدام دانش آموزان متوجه شدند که کسرها را می توان به صورت جزئی از یک مجموعه نمایش داد؟
کدام دانش آموزان می توانند با معلوم بودن مقدارهای کل ( مجموعه ) و جزء، کسر را مشخص کنند؟
چه فعالیت هایی برای آن دانش آموزانی که این توانایی را ندارند پیشنهاد می کنید؟
کدام دانش آموزان یا گروه ها می توانند روابط بین کسرها را به خوبی توضیح دهند؟
کدام گروه ها با یکدیگر به خوبی کار کردند؟ کدام گروهها لازم است برای درس های بعدی تغییر کنند؟
اگر برخی از گروه ها در کار با یکدیگر موفق نبودند، چه دلایلی را باعث ایجاد مشکل می دانید؟ ( مثلاً آیا مشکلات آن ها رفتاری و ارتباطی بود یا به دلیل اختلاف سطح علمی آن ها به وجود آمد؟ )
کدام بخش های درس به خوبی پیش رفت؟ کدام بخش ها در آینده نیاز به اصلاح دارد؟
در این مرحله، مهم است که بدانید آیا دانش آموزان می توانند: نشان دهند که یک کسر می تواند به عنوان جزئی از یک مجموعه نشان داده شود. کسری را مشخص کند، وقتی که مقدار کل و جزء به او داده شده است. روابط بین کسرها را در ارتباط با یک مجموعه 12 تایی تعیین کند. گزارش های دانش آموزان نیز می توانند به عنوان معیاری از درک دانش آموزان درباره روابط کسرها مورد استفاده قرار بگیرند. برای دانش آموزانی که نیاز دارند، می توانید تجربه ها و تمرین های بیشتری در نظر بگیرید.

مترجم: نیوشا حکمی