تبیان، دستیار زندگی
در مورد سلول گیاهی و برخی از اندامک ها آن با هم صحبت کردیم و دانستیم در کنار هم قرار گرفتن سلول ها منجر به ایجاد بافت می گردد. در این طرح درس و طرح درس بعدی در مورد برخی از این بافت های مهم در گیاهان صحبت به میان خواهد آمد. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بافت های گیاهی 2

اهداف:

  • آشنایی با انواع بافت های آوندی
  • آشنایی با نقش و ساختار هر کدام از بافت های آوندی

شرح درس:

از دیگر بافت های مهم که هدایت آب، املاح و مواد غذایی را در گیاه دارد می توان به بافت های آوندی اشاره نمود.

 

بافت های آوندی:

وظیفه ی بافت های آوندی به طور عمده توزیع مواد غذایی، آب و تولیدات فتوسنتزی است. ایجاد بافت های آوندی حالت پیشرفت تکاملی مهمی را نشان می دهد، زیرا این بافت گیاه را قادر می سازند تا به صورت فضایی اندام های فتوسنتزی (برگ ها) را از اندام های جذب آب ومواد غذایی (ریشه ها) که باید به صورت ثابت در خاک باقی بمانند، جدا کنند. پیدایش بافت های آوندی یکی از مهمترین عواملی است که به کمک آن ها گیاهان توانستند زیستگاه خود را به خشکی نیز منتقل کنند.

دو نوع بافت آوندی وجود دارد: بافت آوند چوبی و بافت آوندی آبکش.
بافت آوند چوبی به لحاظ ساختمان و عمل، بافت پیچیده ایی است که وظیفه ی آن عمدتاً هدایت آب، ذخیره سازی و نگهداری گیاه است. مشخص ترین سلول های آوند چوبی که به طور عمده عناصر هادی آب می باشند، تراکئیدها و عناصر آوندی هستند. تراکئیدها و عناصر آوندی، دیواره های ثانویه ضخیم و عمدتاً لیگنینی شده دارند و در دوران بلوغ فاقد پروتوپلاسم هستند. بافت آوندی چوبی همچنین شامل سلول های پارانشیمی است که وظیفه ی ذخیره و حمایت مکانیکی را عهده دار هستند.

بافت آبکشی نیز به لحاظ ساختمان و عمل پیچیده است. وظیفه ی آوند آبکش، عمدتاً توزیع مولکول های آلی بین منبع (بافت فتوسنتزی یا ذخیره ای) و مخزن (نواحی رشد فعال و متابولیسم) است. عناصر هادی اصلی، سلول های غربالی یا لوله های غربالی هستند و عبارت است از آرایشی طویل و عمودی از اعضا لوله ی غربالی که از قسمت های انتهایی به هم وصل شده اند. سلول های غربالی و لوله های غربالی در بلوغ فاقد هسته بوده و حاوی پروتوپلاست های کاملاً تغییر یافته هستند. آوند آبکشی همچنین دارای سلول های پارانشیمی هستند که برخی از آن ها سلول های همراه تخصصی یا سلول های ناقل هستند. اسکلرئیدها و فیبرها نیز در این بافت آوندی وجود دارند.


بافت های آوندی ممکن است منشأ اولیه یا ثانویه داشته باشند، به این ترتیب که از مریستم انتهایی (بافت آوندی اولیه) یا از کامبیوم آوندی(بافت های آوندی ثانویه) منشأ گرفته باشند. افزایش قطر ساقه ها و ریشه ها به کامبیوم آوندی ربط داده می شود که چوب ثانویه را به طرف داخل و آبکش ثانویه را به طرف خارج تولید می کنند. وقتی پوست درخت کنده می شود کامبیوم آوندی محل جدایی پوست از تنه است.

  • سلول و بافت های گیاهیسلول و بافت های گیاهی
  • جهت دانلود فیلم آموزشی کلیک کنید.

    عناصر انتقال دهنده ی اصلی در بافت آوند آبکش ردیفی از سلول های طویل شده هستند که پروتوبلاست زنده اما خیلی تغییر یافته دارند. جنبه ی متمایز کننده ی بافت آوند آبکش سلول های انتقال دهنده ای هستند که عناصر غربالی نامیده می شوند. عناصر غربالی ردیفی از سلول های طویل شده هستند که اعضای لوله - غربال نامیده شده و همچنین با نام لوله های غربالی نیز شناخته می شوند.

    این ها به صورت انتها به انتها مرتب شده اند. برخلاف عناصر آوندی چوبی، عناصر غربالی آوند آبکش تا هنگامی که بالغ و فعال هستند، فاقد دیواره های سفت، ولی دارای پروتوبلاست زنده می باشند. پروتوبلاست های عناصر غربالی مجاور به وسیله ی نواحی ویژه ای در محل غربال ها در دیواره های مجاور به هم متصل می شوند. مکان هایی که منافذ نواحی غربالی نسبتاً بزرگ و به صورت مجتمع هستند به صفحات غربالی معروفند.

    صفحات غربالی در دیواره های انتهایی اعضای لوله - غربال مشاهده می شوند و موجب ایجاد ارتباطات زیاد پروتوپلاسمی بین اعضای لوله - غربال می گردند. در نواحی غربالی واقع در دیواره های جانبی منافذ دیگری نیز مشاهده می گردد. این منافذ معمولاً کوچکتر بوده و به عنوان یک قاعده ی کلی به صورت گروهی در نواحی جداگانه مشخص یافت نمی شوند. اتصال سیتوپلاسمی عناصر غربالی مجاور از طریق دیواره های کناری توسط این نواحی غربالی ایجاد می گردد.


    مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی
    تنظیم: مریم فروزان کیا