تبیان، دستیار زندگی
برای کاهش آلاینده های خودروها، وسیله ای جالب به نام مبدل کاتالیزی ابداع شده است. محصولات احتراق، قبل از ترک خودرو، از این قسمت عبور کرده و مقدار زیادی از آلودگی های آن ها، حذف می شود. در این درس به تشریح نوع رفتار مبدل های کاتالیزی می پردازیم. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مبدل های کاتالیزی

چکیده: برای کاهش آلاینده های خودروها، وسیله ای جالب به نام مبدل کاتالیزی ابداع شده است. محصولات احتراق، قبل از ترک خودرو، از این قسمت عبور کرده و مقدار زیادی از آلودگی های آن ها، حذف می شود. در این درس به تشریح نوع رفتار مبدل های کاتالیزی می پردازیم.


شرح درس:
هرچند با تنظیم موتور می توان تا حدود زیادی از سوختن ناقص بنزین جلوگیری کرد، اما با این حال همیشه مقداری از هیدروکربن نسوخته، کربن مونواکسید و اکسیدهای نیتروژن نیز تولید می شود که آلودگی هوا را در پی دارد. به منظور کاهش این آلاینده ها در گازهای خروجی از اگزوز خودروها، از مبدل های کاتالیزی استفاده می شود.


• مبدل کاتالیزی دستگاهی است که برای کاهش آلاینده های تولید شده در موتور خودروهای درون سوز استفاده می شود و گازهای بسیار سمی تولید شده را به گازهای نیتروژن و کربن دی اکسید تبدیل می کند.

مبدل های کاتالیزی

بیشتر خودروهای جدید، مجهز به مبدل کاتالیزی ٣ راهه اند. اصطلاح ٣ راهه، بیانگر کاهش سه آلاینده مونواکسیدکربن، مولکول های هیدروکربن و اکسیدهای نیتروژن در مبدل است. درون مبدل ها صفحه سرامیکی پوشیده شده از فلزهایی همچون پلاتین، پالادیم و یا رودیم وجود دارد. مجاورت گازهای خروجی اگزوز با این سطوح فعال سبب می شود که آلاینده ها به موادی مانند کربن دی اکسید و نیتروژن تبدیل شوند. در ساخت مبدل ها، معمولا رعایت دو نکته، مدنظر قرار دارد:


١- سطح مبدل به منظور افزایش تماس با گازهای خروجی باید حداکثر باشد.
٢- به دلیل قیمت بالای مواد کاتالیزوری، استفاده از این مواد باید در حداقل باشد.


مبدل های کاتالیزی

مبدل کاتالیزی، نقش بزرگی در کاهش آلاینده ها دارد. با این حال، هنوز هم مستلزم تغییر و تحولاتی است یکی از بزرگترین معایب مبدل کاتالیزی عملکرد آن در دمای نسبتا بالاست. هنگامی که موتور خودرو سرد است، مبدل کاتالیزی تقریبا هیچ کاری برای کاهش آلاینده ها صورت نمی دهد، راه حلی ساده این است که مبدل کاتالیزی را هرچه بیشتر نزدیک به موتور نصب کنیم تا گازهای گرم موتور به مبدل برخورد کرده و هرچه سریع تر آن را گرم کند.

اما این کار می تواند به علت برخورد گازهای بسیار داغ به مبدل، از عمر آن بکاهد. پیش گرم کردن مبدل کاتالیزی نیز راه خوبی برای کاهش انتشار آلاینده هاست.  ساده ترین روش برای این کار، استفاده از گرمکن های الکتریکی است. متاسفانه سیستم الکتریکی 12 ولتی خودرو فاقد توان کافی برای گرم کردن سریع مبدل در حد لازم است. خودروهای هیبرید که معمولا مجموعه باتری های بزرگ با ولتاژ بالا دارند، از این قابلیت برخوردارند که مبدل را بسیار سریع گرم کنند. هم چنین وجود سرب در بنزین باعث غیرفعال شدن کاتالیزگرهای موجود در این مبدل ها می شود.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم : مهسا شاه حسینی