تبیان، دستیار زندگی
شهاب الدین سهروردی در حدود بیست تا بیست و سه سالگی مشائی بود و دوران آغازین سفرهایش به همین سنین تا حدود سی سالگی بازمی گردد . ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : رضا هاشمی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سهره وردی و حکمت اشراقی

اهداف:

  • آشنایی دانش آموزان با شهاب الدین سهروردی و آثار وی

چکیده:

شهاب الدین سهروردی در حدود بیست تا بیست و سه سالگی مشائی بود و دوران آغازین سفرهایش به همین سنین تا حدود سی سالگی بازمی گردد. بی گمان وی در حدود سی تا سی و سه سالگی به حکمت اشراقی خود دست یافت.

شاید بتوان گفت زمینه نخستین حکمت اشراق، حاصل مکاشفه ای برای شیخ اشراق است، یعنی حاصل (حکایت منامیه) مشهوری است که سهروردی در آن معلم اول، یعنی ارسطو را در خواب می بیند. وی این مکاشفه را در تلویحات به تفصیل بازگو می کند. به نظر می رسد ریشه بسیاری از دیدگاه های شیخ اشراق را در آنجا باید یافت و خود سهروردی تصریح می کند که پیش از این، منام سخت حامی و مدافع مشائیان بوده.

آثار و تالیفات شهاب الدین سهروردی

آنچه از زندگی نامه و شرح حال شیخ اشراق موجود است، عمدتا به کتاب نزهه الارواح شهرزوری، یکی از شارحان حکمت الاشراق مستند است.

پس از ارسطو که پیشوای اهل بحث و نظر صرف است، عده ای از فیلسوفان آمدند که حکمت ذوقی شان ضعیف بود زیرا ارسطو ایشان را به بحث و گسترش علوم حصولی مشغول نمود. آن ها به بحث و یاد داشت و رد نظر این و آن و قبول برخی و سوال و جواب از هم و به امور دیگری مشغول شدند که همگی وجه مشترکشان این بود که آن ها را از به دست آوردن امور ذوقی باز می داشت.

بنابر این مشائیان مشکل اساسی که در تلاش علمی خود داشتند این بود که آن ها حکمت را منحصر در بحث و نظر می دانستند، در حالی که اگر کسی بخواهد حکیم واقعی باشد، باید جنبه ذوقی و شهودی را نیز در نظر بگیرد به ویژه برای حکمت الهی.

شهاب الدین سهروردی در هر بحثی در کتاب خود که با مشائیان مخالفت می کند به خاطر آگاهی از روش مشائی و با درک نسبتا دقیق از نگاه مشائیان به آن مبحث و تسلط بر آراء ایشان این مخالفت را کرده است.

سهروردی

به تصریح خود سهروردی وی پیش از کتاب حکمت الاشراق و حتی هنگامی که سرگرم نوشتن این کتاب بوده است، چند کتاب به شیوه مشائی یعنی شیوه بحثی و استدلالی نگاشته است و در آن کتاب ها کوشیده است قواعد فلسفی حکمت مشاء را خلاصه کند، کتاب های مختصری، مانند اللمحات و التلویحات اللوحیه والعرشیه از این سنخ است.

در کتاب تلویحات کوشیده است در عین اینکه قواعد مشائی را بیان می کند، به بسیاری از آموزه های اشراقی خود به شکل بحثی اشاره نماید.

برخی از آثار سهروردی:

1-   المشارع و المطارحات، در منطق، طبیعیات، الهیات
2-   التلویحات.
3-   حکمه الاشراق، در دو بخش، بخش نخست، در سه مقاله در منطق، بخش دوم در الهیات در پنج مقاله. (این کتاب مهم‌ترین تألیف سهروردی می‌باشد و مذهب و مسلک فلسفی او را بخوبی روشن می‌نماید).
4-   الهیاکل النوریه، یا هیاکل النور
5-   لوامع الانوار.
6-   اللمحات


مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: رضا هاشمی

تنظیم: مریم فروزان کیا