گروه اسمی

اهداف یادگیری:

• آشنایی دانش آموزان با گروه اسمی و ویژگی های آن
• آشنایی با شمار، شناس و ناشناس و اسم جنس

گروه اسمی چیست ؟

گروه اسمی از یک اسم به عنوان هسته و یک یا چند وابسته تشکیل می شود اما وجود وابسته اجباری نیست .

اکنون به گروه های اسمی موجود در جملات زیر دقت کنید :

تعداد دوستان احمد بسیار زیاد است.

تعداد دوستان خوب احمد بسیار زیاد است.

از جمله وابسته های پیشین می توان به جملات زیر اشاره کرد:

در کدام شهر است که می توان خرمای ناب و اصیل یافت؟

برترین دانش آموزان در مدرسه تشویق شدند.

به سه تن از افراد شرکت کننده در مسابقه جایزه دادند.

شمار

منظور از شمار این است که :

اسم یا مفرد است یا جمع یا اسم جمع.

اسم مفرد: اسمی است که بر یک نفر یا یک چیز دلالت دارد اما نشانه ی خاصی در فارسی ندارد.

جمع :

برای نشان دادن بیش از یکی به کار می رود؛ این وابسته ها که علامت جمع نام دارند به ترتیب زیر می باشند:

از این نمونه است دو نشانه ی دیگر « گان » و « یان » مانند: ستارگان، فرشتگان این نشانه ویژه ی کلماتی است که به ( ه ) ختم می شوند.

یان  دانشجویان : این نشانه ویژه ی کلماتی است که به مصوت های ( ا، و ) ختم می شوند.

اسم جمع: نشانه ای ندارد اما بر یک مجموعه دلالت می کند مانند : امت، ملت، قبیله، لشکر

تمرین :

به انواع اسم از نظر مفرد و جمع بودن در جملات زیر دقت کنید :

• اولین شهری که در آنجا انگلیسی ها به نفت رسیدند شهر مسجد سلیمان بود.

انگلیسی ها  جمع با « ها »

• ایل بختیاری یکی از ایلات قدیم ایران هستند که در تابستان ها به کوه های زاگرس و زمستان ها به شمال خوزستان می روند .

ایلات  جمع با « ات » / تابستان ها و زمستان ها  جمع با « ها »/ کوه ها  جمع با « ها»

این ملت از جمله مردمی هستند که می توان گفت سابقه ی درخشانی در طول تاریخ دارند.

ملت  اسم جمع

انقلابیونی که در تظاهرات شرکت کردند از جمله افرادی هستند که در دوران رژیم شاهنشاهی مدت طولانی را در زندان ها به سر بردند.

انقلابیون  جمع با « ون » / تظاهرات : جمع با « ات » / افراد: جمع مکسر / زندان ها  جمع با « ها »

شناس ( معرفه)، ناشناس ( نکره ) ، اسم جنس

شناس :

اسمی که برای گوینده یا شنونده شناخته شده است. برخی از نشانه های اسم معرفه عبارت است از :

اسم ناشناس :

اسمی است که برای گوینده یا شنونده به صورت ناشناس به کار می رود و پیش از آن « ی » یا « ی » و « را » می آید: اگر کتابی در این کلاس یافتی کتاب من است / هرگز دلی را مرنجان.

اسم ناشناس با تکرار تبدیل به یک اسم معرفه ( شناس ) می شود.

اسم جنس:

اسم جنس اسمی است که بدون هیچ نشانه ای به کار رود و تمام افراد طبقه ی خودش را در برگیرد و معمولا به صورت مفرد به کار می رود ؛ مانند : انسان جانشین خدا بر روی زمین است.

تمرین :

انواع اسم را از نظر شناس، ناشناس و اسم جنس در جملات زیر ببینید:

• آن روز پیش از آن که از مدرسه به خانه بروم کتاب علی را از او قرض گرفتم تا بدانم کدام درس را باید بنویسم، زیرا معلممان گفته بود دانش آموز کسی است که همه ی درس هایش را به خوبی بخواند و آن ها را فراگیرد.

کتاب علی : کتاب  شناس است زیرا به یک اسم شناس اضافه شده است.

کدام درس : کدام  شناس

دانش آموز : اسم جنس

• پارچه ای را از پارچه فروش خریدم تا به خیاط بدهم آن را برایم بدوزد، وقتی به خیاط خانه رفتم، خیاط به من گفت:

متراژ این پارچه کم است باید اندکی بیشتر بخری.

پارچه ای را: پارچه  اسم ناشناس

این پارچه : اسم شناس

• درخت یکی از پربرکت ترین نعمت های خدا بر روی زمین است.

درخت : اسم جنس

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده - تنظیم: یگانه داودی